Μάρτιος: Ο μήνας της διαπραγμάτευσης του... τέλους

Νέες αυξήσεις στο ΦΠΑ μειώσεις σε μισθούς και κοινωνικά επιδόματα και νέες περικοπές σε ΔΕΚΟ και δαπάνες υγείας είναι η πικρή "πρόγευση" για το περιεχόμενο των μέτρων ύψους 12,7 δισ. ευρώ την τριετία 2012 -2014 σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία που έρχονται από Ε.Ε. και ΔΝΤ για τη διαπραγμάτευση του Μαρτίου.

Στα μέτρα που αναμένονται να συμφωνηθούν επίσημα κατά την τρίτη αξιολόγηση της πορείας υλοποίησης του μνημονίου αποτελούν σε γενικές γραμμές προέκταση των όσων έχουν ήδη δρομολογηθεί με τον προϋπολογισμό του 2011 και αφορούν τόσο τον ιδιωτικό όσο και το δημόσιο τομέα.

Στην έκθεση διευκρινίζεται ότι σε κάθε περίπτωση στα μέτρα της επόμενης τριετίας μπορούν να συμπληρωθούν περαιτέρω μέτρα αν σημειωθούν αποκλίσεις σε όσες μεταρρυθμίσεις έχουν δρομολογηθεί για το 2011. Ανεξάρτητα από αυτό όμως προβλέπει νέες περικοπές στις ΔΕΚΟ, το σύστημα υγείας και το μισθολογικό κόστος του δημοσίου.

Πρόγευση τριετίας
Το περιεχόμενο όμως των μέτρων που θα ακολουθήσουν πέραν όσων έχουν ήδη ενταχθεί στο προϋπολογισμό του 2011 δίνεται στη λίστα των υποχρεώσεων της ελληνικής κυβέρνησης μέχρι το τέλος του επόμενου χρόνου η οποία είναι ιδιαίτερα μακροσκελής. Συγκεκριμένα μέσα στις υποχρεώσεις για το τρίτο και το τέταρτο τρίμηνο του χρόνου περιλαμβάνονται:

Ο δραστικός περιορισμός της λίστας των προϊόντων που φορολογούνται με το μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ (13%). Αυτό σημαίνει ότι βασικά είδη διατροφής εισιτήρια λογαριασμοί ΔΕΚΟ μη αλκοολούχα ποτά, λιπάσματα θα υποστούν νέα αύξηση του συντελεστή Φόρου Προστιθέμενης Αξίας.
Ο στόχος που έχει τεθεί είναι για το 2011 επιπλέον έσοδα ύψους 300 εκ ευρώ. Αν η αύξηση φτάσει το συντελεστή στο 23% όπως είναι φυσικό θα παρασύρει και όσα προϊόντα και υπηρεσίες φορολογούνται με τον υπερμειωμένο συντελεστή (το μισό του 13% δηλαδή 6,5% στον οποίο πρόσφατα εντάχθηκαν ξενοδοχεία και φάρμακα). Επίσης, στο πλαίσιο της διεύρυνσης της βάσης του ΦΠΑ θα καταργηθούν οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ που ισχύουν με γεωγραφικά κριτήρια.

Θεωρείται βέβαιη η νέα αύξηση του ΦΠΑ η οποία θα αποφασιστεί μέσα στο 2011 θεωρείται βέβαια. Τούτο συνάγεται από τη σημείωση του ΔΝΤ στην έκθεσή του για την τρίτη δόση, σύμφωνα με την οποία, η εξίσωση των φόρων στο πετρέλαιο κίνησης και θέρμανσης δεν ήρθε να αντικαταστήσει τη μικρότερη της προγραμματισμένης αύξησης των συντελεστών ΦΠΑ, αλλά για να καλύψει το κενό που θα δημιουργούσαν έκτακτα μέτρα του 2010 όπως η περαίωση και η φορολόγηση των ημιυπαίθριων.

Το δεύτερο μεγάλο αγκάθι για τους επόμενους μήνες θα είναι η αναθεώρηση των κοινωνικών επιδομάτων με στόχο τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητά τους. Στόχος σύμφωνα με την έκθεση είναι η μείωση των επιδομάτων προς τα νοικοκυριά που έχουν εισόδημα πάνω από το όριο της φτώχειας. Σύμφωνα με την έρευνα που ανακοίνωσε προ ημερών η ΕΛΣΤΑΤ το όριο είναι 6.897 ευρώ ανά άτομο και 14.484 ευρώ ετησίως για ζευγάρι με 2 ανήλικα τέκνα. Παράλληλα ο σχεδιασμός περιλαμβάνει επανεξέταση παροχών, ώστε να μην υπάρχει αλληλοεπικάλυψη. Ο στόχος είναι η εξοικονόμηση περίπου 300 εκ. ευρώ από την κατάργηση επιδομάτων που θα χαρακτηριστούν παράνομα ή μη αποτελεσματικά.

Νέες περικοπές στις ΔΕΚΟ. Σύμφωνα με την έκθεση στα τέλη Απριλίου θα εξεταστεί το αποτέλεσμα των αλλαγών του πολυνομοσχεδίου που ψηφίστηκε την προηγούμενη εβδομάδα και αφορά περικοπές μισθών προσωπικού και συγχώνευση δημοσίων επιχειρήσεων. Στην έκθεση αναφέρεται με σαφήνεια ότι αν τότε ο στόχος υπολείπεται θα ληφθούν και πρόσθετα μέτρα, ενώ σε κάθε περίπτωση κατά τις συναντήσεις που θα γίνουν θα σχεδιαστούν τα επόμενα βήματα για την περαιτέρω εξυγίανση των δημόσιων επιχειρήσεων. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι κάποιες δημόσιες επιχειρήσεις έχουν εντοπιστεί να υποτιμολογούν τις υπηρεσίες τους. Είναι λοιπόν ενδεχόμενη να γίνει μια αναθεώρηση στα τιμολόγιά τους.

Στους μισθούς και τα επιδόματα του δημοσίου εκτός από την αυστηρή τήρηση του κανόνα της μίας πρόσληψης έναντι πέντε αποχωρήσεων προβλέπεται η θεσμοθέτηση της αύξησης των ωρών εργασίας από 7 σήμερα σε 8 που ισχύουν στον ιδιωτικό τομέα.
Στο ίδιο πλαίσιο επιβάλλεται η μείωση των επιδομάτων ως σταθερό ποσοστό του βασικού μισθού και σύνδεση του μισθού με την εργασία που εκτελείται. Επίσης αναφέρει την επιβολή ορίου στις αυξήσεις μισθών και στον αριθμό των προαγωγών.

Στην προσπάθεια της περικοπής των δαπανών περίθαλψης και δαπάνης για φάρμακα τονίζεται ότι εάν υπάρξουν αποκλίσεις από τους στόχους αυτές θα εξετάζονται σε τρίμηνη βάση και θα συμπληρώνονται με νέα μέτρα. Μάλιστα αμφισβητούνται κυρίως από την Ε.Ε. και λιγότερο από ΔΝΤ οι στόχοι των περικοπών όχι σε ό,τι αφορά στην πολιτική βούληση όσο το χρόνο στο οποίο υπάρχει για να υλοποιηθούν.

Ωρίμανση
Μέσα στα νέα «θεσμικά» μέτρα του 2011 τα οποία όπως τονίζεται θα διευκρινιστούν στη λεπτομέρειά τους κατά τις διαπραγματεύσεις των επομένων μηνών είναι η επιβολή του πράσινου φόρου στις επιχειρήσεις που ρυπαίνουν με αναμενόμενα έσοδα 150 εκατ. ευρώ, την αύξηση των αντικειμενικών αξιών και την ένταξη περιοχών στα σχέδια πόλης με αναμενόμενα έσοδα 270 εκατ. ευρώ.

Προβλέπεται επίσης η φορολόγηση αυθαιρέτων με αναμενόμενα έσοδα 300 εκατ. ευρώ και η εισαγωγή κριτηρίων στα οικογενειακά επιδόματα με αναμενόμενα έσοδα σε πρώτη φάση ύψους 150 εκ. ευρώ.

Τα παραπάνω έχουν ήδη συμφωνηθεί και ενταχθεί στον προϋπολογισμό από το 2011.
Οι εκθέσεις όμως από Ε.Ε. και ΔΝΤ προαναγγέλλουν «ωρίμανση» των μέτρων και περισσότερα έσοδα την τριετία 2012-2014.

Εκτίμηση για τις τράπεζες
Καμία ελληνική Τράπεζα δεν θα χρειαστεί την υποστήριξη του νεοσύστατου ταμείου χρηματοπιστωτικής σταθερότητας τουλάχιστον μέχρι και τα τέλη της άνοιξης του 2011 σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο

Κάνοντας εκτίμηση για τη σημερινή κατάσταση των εμπορικών τραπεζών τονίζει τις ασφυκτικές συνθήκες ρευστότητας σημειώνοντας ότι ο δανεισμός από την ΕΚΤ έφτασε στα τέλη Νοεμβρίου τα 95 δισ. ευρώ ποσό που ισούται με το 22% των συνολικών απαιτήσεων των ελληνικών τραπεζών. Υπογραμμίζεται επίσης ότι παρά την κακή συγκυρία, μεγάλες ελληνικές τράπεζες (όπως π.χ. η Εθνική) κατάφεραν να ανοίξουν πιστωτικές γραμμές στη διατραπεζική αγορά.

Ανησυχία εκφράζεται και για την αύξηση των επισφαλών δανείων παρότι τονίζεται το γεγονός ότι το ποσοστό των κόκκινων δανείων μειώθηκε οριακά κατά το πρώτο εξάμηνο του χρόνου από το 11,7% στο 11,2%.

Σε άλλο σημείο της έκθεσης με την οποία συνόδευσε την αξιολόγηση της τρίτης δόσης του δανείου των 110 δισ. ευρώ δίνονται σαφείς κατευθύνσεις και για την αναμόρφωση των κρατικών τραπεζών.

Σε ό,τι αφορά στην ΑΤΕ τονίζεται ξεκάθαρα ότι η Τράπεζα μετά το πρόγραμμα εξυγίανσης η Τράπεζα θα έχει αυτόνομη πορεία αφήνοντας όμως ανοιχτή τη συνεργασία της με το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων (ΤΠΔ) αρχικά μέσω της κάλυψης (για λογαριασμό του δημοσίου) της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου που θα γίνει στις αρχές του 2011.

Παράλληλα όμως υποδεικνύεται και η συγχώνευση των δύο ιδρυμάτων σημειώνοντας ότι μετά τη μετατροπή του σε ΑΕ το ΤΠΔ δεν θα μπορέσει να αντεπεξέλθει από μόνο στον ανταγωνισμό. Τέλος προτρέπεται το ελληνικό δημόσιο να σκεφθεί την πώληση μέρους των συμμετοχών του δημοσίου σε ΤΤ και Τράπεζα Αττικής.