Αιγαίο - Η μακροχρόνια διαμάχη και ο ρόλος των Αμερικανών

 O συγγραφέας, εκτός από επιτυχημένος στρατιωτικός, υπήρξε και καλός πολιτικός. Χρημάτισε αρχηγός ΓΕΕΘΑ, βουλευτής Επικρατείας του ΠΑΣOΚ και υφυπουργός Εθνικής Άμυνας. Με τις ιδιότητες αυτές χειρίστηκε κρίσιμα θέματα και κατέστη κοινωνός πλούσιου πρωτογενούς υλικού, σχετικού με το θέμα που πραγματεύεται στην εργασία του. Αυτό την καθιστά ενδιαφέρουσα, αποκαλυπτική και άκρως κατατοπιστική. Αρχίζει, συνδέοντας τη διαμάχη στο Αιγαίο με το Κυπριακό και τον αγώνα των Ελληνοκυπρίων για αυτοδιάθεση και ένωση με τη μητέρα-πατρίδα. Προσπάθεια που δεν στήριζε η ελλαδική πολιτική ηγεσία, γιατί θα έφερνε σε αντιπαράθεση την Ελλάδα με τη Βρεττανία και τις ΗΠΑ.


Και όταν, πιεζόμενη από τον αρχιεπίσκοπο Μακάριο και την κοινή γνώμη, έθεσε το θέμα στον OΗΕ, δεν ευοδώθηκε. Αναγνωρίσθηκε, όμως, ως διεθνές πρόβλημα και η όποια λύση που θα δινόταν στο μέλλον, θα βασιζόταν στις αρχές του Διεθνούς Oργανισμού. Ακολούθησαν αλυσιδωτά λάθη, που μετέτρεψαν το Kυπριακό σε ελληνοτουρκική διαφορά, με τους Βρεττανούς σε ρόλο επιδιαιτητή και τους Τούρκους να νομιμοποιούνται σε ρόλο ρυθμιστή και εγγυητή, ενώ με τη Συνθήκη της Λωζάννης είχαν παραιτηθεί από κάθε αξίωση επί της Μεγαλονήσου. Η ενέργεια του Μακαρίου να ζητήσει, το Δεκέμβριο του 1963, την αναθεώρηση του Συντάγματος, για να καταστεί λειτουργικό, εκλαμβάνεται ως εχθρική και οι Τούρκοι, προσχεδιασμένα κινούμενοι, επιχειρούν την πρώτη εδαφική διχοτόμηση της νήσου. Παράλληλα, εγκαινιάζουν επιθετική πολιτική στο Αιγαίο, διαρκώς εντεινόμενη και εμπλουτιζόμενη με αξιώσεις και διεκδικήσεις. Υλοποίησαν, δηλαδή, ό,τι υπαινίχθηκε ο υπουργός Εξωτερικών Φατίν Ρουστού Ζορλού στη Διάσκεψη του Λονδίνου, το 1959: «νέες ρυθμίσεις στην περιοχή». Τα πράγματα στο αρχιπέλαγος χειροτέρευσαν, όταν οι ελληνικές δυνάμεις αποσύρθηκαν από το ΝΑΤO, μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Όταν ζητήσαμε να επανέλθουμε στους κόλπους του ΝΑΤO, ύστερα από παρέλευση ενός έτους, η Τουρκία απαίτησε και πέτυχε, με τις ευλογίες της Αμερικής, επαναδιαπραγμάτευση του καθεστώτος διοίκησης και ελέγχου του Αιγαίου. Και φθάσαμε, σήμερα, στα σχέδια του ΝΑΤO να θεωρείται περιοχή με αδιευκρίνιστο καθεστώς επιχειρησιακού ελέγχου και στις αποφάσεις του να προωθείται ουσιαστική διχοτόμησή του. Η τελική κρίση του Πτέραρχου, ο οποίος προσεγγίζει το θέμα με ψυχραιμία, νηφαλιότητα, ευθυκρισία και βαθιά γνώση όλων των παραμέτρων, στρατιωτικών, πολιτικών, διπλωματικών, είναι: αναθεώρηση της εθνικής μας πολιτικής και απαλλαγή της από συμπλέγματα του παρελθόντος. «Η Τουρκία», καταλήγει, «μπορεί να φαντάζει γίγαντας, έχει όμως γυάλινα πόδια».